Khám phá loại gỗ quý giá đắt ngang “kim cương” ở Việt Nam

Độc đáo loài cây trăm năm mới cao 1 tấc 

Theo truyền thuyết có một loại cây gỗ quý hàng trăm năm mới cao một tấc, lại có mùi thơm nhẹ nhàng và sở hữu dòng nhựa đỏ tươi, sinh trưởng trong mọi điều kiện của thời tiết và không bao giờ bị mối mọt.Đó là loại cây giáng hương (hay còn gọi là Dáng hương hoặc gỗ Hương) là một loại gỗ quý, thuộc họ Đậu, có tên khoa học là Pterocarpus macarocarpus. Đây là loài cây bản địa của Việt Nam, Myanmar, Lào, Thái Lan và Campuchia. 

Tại Việt Nam, gỗ giáng hương trước đây xuất hiện nhiều ở các tỉnh Kon Tum (Sa Thầy), Gia Lai (Chư Prông, Mang Yang, An Khê), Đắk Lắk (Đắk Mil), Khánh Hòa (Khánh Sơn, Khánh Vĩnh, Cam Lâm, Diên Khánh, Ninh Hòa), Phú Yên (Sơn Hoà), Tây Ninh, Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai. 

Đặc điểm của gỗ giáng hương, là cây gỗ to và có độ cao khoảng từ 15-25m, gốc có bạnh, thân thẳng, vỏ màu nâu xám, bong thành mảng hay nứt dọc, có nhựa màu đỏ tươi và mùi thơm dịu, nhẹ nhàng, dễ dàng thắm đượm và lưu lại trên tay, thân gỗ là những thớ vân chắc nịch.

Tuy có thể thích nghi dễ dàng với sự thay đổi của môi trường về nhiệt độ lẫn khí hậu và dạn dày thời tiết khắc nghiệt nhưng tốc độ sinh trưởng của gỗ giáng hương rất chậm. Tương truyền, loại gỗ này trăm năm chỉ cao một tấc, trong khi năm tấc thì mới có thể sử dụng được. 

Ngoài phần gỗ dùng làm nội thất rất đẹp, cây giáng hương còn được nhắc đến với những ứng dụng làm thuốc chữa bệnh của y học cổ truyền. Hiện nay, gỗ giáng hương ở Việt Nam đã được xếp vào loại cây gỗ quý thuộc nhóm I - danh mục cấm khai thác từ năm 1992, đồng thời nằm trong Sách Đỏ Việt Nam (2007). Gỗ giáng hương giờ đây rất khan hiếm, khó tìm trên thị trường. 

Vì sao gỗ nu hương lại đắt ngang “kim cương”?

Thực tế, gỗ giáng hương là loại cây gỗ rất quý hiếm và vô cùng đắt đỏ, chỉ riêng việc chúng được xếp vào nhóm  I theo quy định phân loại gỗ tự nhiên của Việt Nam đã khẳng định điều này một cách tuyệt đối.

Theo dữ liệu lịch sử từ thời xa xưa giá của gỗ giáng hương đã luôn cao hơn gỗ Hoàng hoa lê hay còn gọi là (gỗ sưa). Ví dụ gỗ giáng hương có giá 1 đồng bạc/kg, trong khi gỗ Hoàng hoa lê (bao gồm cả Hoàng hoa lê Hải Nam) chỉ có giá 4 xu. 

Lý do là bởi gỗ giáng hương rất đặc biệt, nó có màu sắc đẹp, kết cấu độc đáo, được xem là "kho báu của thiên nhiên". Gỗ giáng hương rất nặng và chắc, độ cứng đứng đầu trong các loại gỗ, nhưng tốc độ phát triển chậm, có khi phải đợi tới 800 năm mới đủ độ phát triển để sử dụng. 

Ngoài ra, loài cây gỗ này hiện có được xếp vào danh mục cấm khai thác. Do đó, theo zhuanlan.zhihu, việc gỗ giáng hương vượt qua Hoàng hoa lê là điều tất yếu. 

Đáng nói, phần dị tật trên thân gỗ giáng hương cũng rất đáng giá. Nó được gọi là gỗ nu (hay gỗ nu hương), được hình thành do những tác động vật lý (hoặc bị công trùng/vi sinh vật tấn công) vào thân cây trong quá trình sinh trưởng gây nên. 

Do đặc điểm sinh lý, khi phải chịu những tổn thương này, cây giáng hương sẽ hấp thụ chất dinh dưỡng từ đất và không khí rồi dồn một lượng lớn vào chỗ bị thương, làm cho vị trí đó phát triển khác thường, thậm chí dị dạng so với những nơi khác trên thân cây, đôi lúc trông như một "cục bướu". 

Độ lớn của cục bướu này sẽ phụ thuộc vào cách cây hấp thụ dưỡng chất và thời gian sinh trưởng nhưng phần lớn thì phần bướu sẽ có đường kính lớn hơn thân cây chủ. 

Nếu trong các loại đá quý, kim cương là thứ đắt giá nhất thì trong các loại gỗ, gỗ nu hương cũng đồng thời là thứ đắt giá nhất. Nu thực tế không phải là một loại thực vật lấy gỗ như các loại hương, sưa, mun, hoàng đàn… mà chỉ là một phần dị dạng xấu xí của cây. 

Hơn nữa, theo một số chuyên gia phong thủy, cây này vốn dĩ đã tích tụ linh khí của núi rừng trên 1000 năm, người muốn sở hữu phải hợp mệnh, hợp duyên và tôn vinh đúng được giá trị của báu vật này. 

Nguồn: Báo Tạp chí Công thương.